Η Δόμνα Σαμίου έγραψε ιστορία γιατί υπερασπίστηκε την παράδοση σε μια εποχή που το κακώς εννοούμενο life style ισοπέδωνε την χώρα και η ελληνική παράδοση χαρακτηριζόταν ξεπερασμένη και εκτός μόδας.
Η Δόμνα Σαμίου απέδειξε ότι...
δεν υπάρχουν όρια στην παράδοση, ενώ δεν έκανε πίσω όταν βρήκε απέναντι της τον σκληρό πυρήνα της εκκλησίας .
Αυτό έγινε όταν ανέδειξε και υπερασπίστηκε τα λεγόμενα «γαμοτράγουδα της αποκριάς», τα οποία πιστά στο κλίμα της αποκριάς σατιρίζουν θρησκεία και κοινωνία, ενώ περιλαμβάνουν βωμολοχίες και κάθε είδους αθυροστομίες. Ο αντισυμβατικός χαρακτήρας αυτών των τραγουδιών προκάλεσε πλήθος αντιδράσεων και έφεραν την Δόμνα ενώπιον της δικαιοσύνης.
Ο ιεροψάλτης Θεόδωρος Ακρίδας. κατέθεσε εναντίον της μήνυση για την συναυλία της το 2003 στο Μέγαρο Μουσικής της Θεσσαλονίκης. Η εκδήλωση που περιλάμβανε πολλά αποκριάτικα τραγούδια, προβλήθηκε στην ΕΤ3. Ο μυνητής χαρακτήρισε τη συναυλία «σκληρό ακουστικό πορνό» και «αποτρόπαιο φαινόμενο». Την ενέργεια του ιεροψάλτη επικρότησε θερμά ο τότε αρχιεπίσκοπος με επιστολή του. Ο Χριστόδουλος τότε είχε γράψει: «Έχετε απόλυτο δίκαιο. Η χυδαιότητα ξεχειλίζει και χωρίς καμία αιδώ παρουσιάζεται στην ελληνική κοινωνία. Όλα αυτά είναι νόσος του πνεύματος, σκότος, μωρία και αφροσύνη. Καλόν είναι την αναφορά σας αυτή να την αποστείλετε στο Εθνικό Συμβούλιο ραδιοτηλεόρασης και στα ΜΜΕ».
Ωστόσο πολλοί ήταν εκείνοι οι καλλιτέχνες και οι άνθρωποι του πνεύματος που στάθηκαν στο πλευρό της Σαμίου και την υπερασπίστηκαν. Ο Διονύσης Σαββόπουλος μίλησε για τον εθιμικό χαρακτήρα των τραγουδιών και είπε. «Η Δόμνα Σαμίου είναι λαογράφος, τα σκωπτικά τραγούδια της Αποκριάς ανήκουν στη μουσική μας παράδοση. Αιώνες ορθόδοξου χριστιανικού βίου δεν ενοχλήθηκαν από αυτά, διότι τα έθιμα δεν είναι ποτέ χυδαία. Τα τραγούδια μιας παλιάς λαϊκής γιορτής δεν είναι ποτέ χυδαία. Χυδαίος είναι μόνο ο πουριτανισμός, οι πόζες του life style και η μικροαστική ηθική. Λυπάμαι που μερικοί ανίδεοι δεν μπορούν να το καταλάβουν αυτό και δημιουργούν πρόβλημα εκ του μη όντως, θα σταθούμε στο πλευρό της Δόμνας με κάθε τρόπο».
Ο εθνομουσικολόγοςΛάμπρος Λιάβας καταδικάζοντας τη στάση της εκκλησίας είπε «Φαντάζομαι ότι ύστερα από το συγκεκριμένο περιστατικό θα έπρεπε να γίνει μήνυση και σε όλους τους ανθρώπους στην Κοζάνη, στον Τύρναβο και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας που ετούτες τις μέρες τραγουδούν αποκριάτικα τραγούδια. Σε εκείνους, δηλαδή, που αναβαπτίζονται στη φύση τους επικαλούμενοι τη γονιμότητα με αυτές τις πανάρχαιες τελετές. Δεν είναι ξεκρέμαστα τραγούδια, ούτε γαργαλιστικά καρυκεύματα της αστικής μας σεμνοτυφίας, αλλά τραγούδια λειτουργικά ενταγμένα σε έθιμα αιώνων. Σίγουρα ζούμε σε μια κοινωνία όπου συχνά τα ήθη στρέφονται εναντίον των εθίμων». Είναι γεγονός πως τα αποκριάτικα λαϊκά τραγούδια κατάγονται από την λαϊκή μας παράδοση. Η ιστορία τους ξεκινά από τα βάθη των αιώνων και τις αρχαίες διονυσιακές τελετές και φτάνει μέχρι σήμερα.
Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Μιχάλης Κοπιδάκης εξηγεί πως«Ο φαλλός δεν ήταν ξένος και προς τη χριστιανική λατρεία κατά τα πρώτα της στάδια. Αλλωστε ακόμη και ως το 18ον αιώνα σε ορισμένες περιοχές οι ευσεβείς αφιέρωναν στους Αγίους Αναργύρους φαλλούς από κερί!».
Η ίδια η Δόμνα Σαμίου υπερασπιζόμενη τα αποκριάτικα τραγούδια και συνεπώς τη λαϊκή μας παράδοση είχε πει «Η Αποκριά αποτελείται από φαγοπότι, χορό, σάτιρα και αθυροστομία. Τα αποκριάτικα τραγούδια κοροϊδεύουν έχοντας ως στόχο τους καλόγερους, τους παπάδες, τους γερόντους γιατί είναι έξω από σεξουαλικές δραστηριότητες… Οι αρχαίοι λάτρευαν το φαλλό ως σύμβολο γονιμότητας, και αυτά τα τραγούδια είναι η συνέχεια της αρχαιότητας… Ακόμα και επιστήμονες, θεωρούν ότι τα τραγούδια αυτά δεν πρέπει να ακούγονται. Και όμως, είναι τόσο φυσικά, όσο και αυτά του γάμου και της ξενιτιάς. Επιβιώνουν δε σ’ ένα σωρό χωριά, αλλά και πόλεις».
Η Δόμνα Σαμίου υπήρξε σημαντική ερευνήτρια της δημοτικής μουσικής. Ξεκίνησε σε ηλικία μόλις 13 ετών στο «Σύλλογο προς Διάσοσιν της Εθνικής Μουσικής» για να συνεχίσει αργότερα μόνη της με ταξίδια στην επαρχία, επιτόπιες έρευνες και συγκέντρωση σημαντικού μουσικού υλικού.
Το τελευταίο διάστημα νοσηλευόταν διάστημα στο νοσοκομείο Αμαλία Φλέμινγκ, καθώς έπασχε από λευχαιμία, την οποία δεν κατάφερε να νικήσει.
Επιμέλεια: Εύα Βλάχου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου