ΔΕΝ ΠΛΗΡΩΝΩ, ΔΕΝ ΠΛΗΡΩΝΩ... ΠΙΟ ΕΠΙΚΑΙΡΟ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ

Όταν αποφάσισα να δω την παράσταση "Δεν πληρώνω, Δεν πληρώνω" του Ντάριο Φο στο θέατρο ΑΛΦΑ, σε καμία περίπτωση δεν μπορούσα να φανταστώ το πόσο θα με αγγίξει ένα έργο που γράφτηκε 37 χρόνια πριν. Για όσους δεν ξέρουν, αξίζει να αναφερθεί πως το έργο αυτό πρωτοπαρουσιάστηκε στο θέατρο ΑΛΦΑ πάλι με το ίδιο πρωταγωνιστικό δίδυμο, στη ζωή και στο σανίδι, Στέφανο Ληναίο - Έλλη Φωτίου το 1979. Σήμερα,  33 χρόνια μετά, η παράσταση ανεβαίνει και πάλι στο ίδιο θέατρο, σε νέα διασκευή του συγγραφέα και είναι πιο επίκαιρο από ποτέ! 

Το στόρυ είναι το εξής: Οι γυναίκες στο Μιλάνο έχουν αγανακτήσει από τις...
συνεχείς αυξήσεις των τιμών των τροφίμων και αποφασίζουν να μην πληρώσουν τη διαφορά, αλλά να συνεχίζουν να αγοράζουν με τις παλιές τιμές. Όταν οι καταστηματάρχες αντιδρούν και επεμβαίνει η αστυνομία, οι γυναίκες κάνουν την επανάστασή τους και δηλώνουν πως "δεν πληρώνουν, δεν πληρώνουν τίποτα". Αρπάζουν ο,τι τρόφιμο βρουν μπροστά τους και φεύγουν τρέχοντας. Η δύστυχη Ρόζα φέρνει στο σπίτι ο,τι πρόλαβε να αρπάξει, αλλά ανησυχεί περισσότερο για το πως θα το πει στον άντρα της, Τζιοβάνι, ο οποίος είναι κατά κάθε είδους παρανομίας και φωνάζει πάντα περήφανος "τίμιος γεννήθηκα, τίμιος θα πεθάνω". Η αστυνομία ξεκινά τις έρευνες στα σπίτια ψάχνοντας τα κλεμμένα τρόφιμα. Έτσι ξεκινάει ένας κύκλος παρεξηγήσεων και κωμικοτραγικών καταστάσεων που θα "ξυπνήσει" τον Τζιοβάνι και μαζί με αυτόν θα προσπαθήσει να "ξυπνήσει" και το κοινό.

Παρακολουθώντας την παράσταση θα αισθανθείτε πως αυτοί που βλέπετε μπροστά σας να αγανακτούν για τις συνεχείς αυξήσεις τον τιμών, δεν είναι άλλοι παρά η ίδια σας η οικογένεια, η μητέρα σας, ο πατέρας σας, τα αδέρφια σας, οι φίλοι σας. Είναι λόγια που εσείς οι ίδιοι έχετε σκεφτεί ή πει. Με πολύ απλό και αστείο τρόπο, το έργο παρουσιάζει την καθημερινότητά μας, τις σκέψεις μας και τους φόβους μας, ενώ εξηγεί και κατακρίνει τα σκοτεινά συμφέροντα που κρύβονται πίσω από το σύγχρονη πραγματικότητα καταδυναστεύοντας και εξαλείφοντας και τα τελευταία ίχνη δημοκρατίας που έχουν απομείνει.

Η συζήτηση του Τζιοβάνι με τον αστυνομικό που έρχεται να ερευνήσει το σπίτι του θεωρώ πως είναι εκείνη που συμπυκνώνει όλο το νόημα του έργου. Ο αστυνομικός παίρνει το μέρος των γυναικών λέγοντας "Βλέπω περνάτε απαίσια. Αλλά κι εμείς με το μισθό που παίρνουμε δε περνάμε καλύτερα. Η γυναίκα μου η φουκαριάρα έχει κι αυτή τα δικά της βάσανα. Γι' αυτό καταλαβαίνω τις γυναίκες που οργάνωσαν σήμερα αυτό το ξεπούλημα. Δίκιο έχουν. Προσωπικά σας καταλαβαίνω πέρα για πέρα. Στη κλεψιά των από πάνω μπορείς ν' αντιτάξεις ένα μόνο: την απαλλοτρίωση", ενώ προσθέτει "ίσως ακούσετε στο μέλλον ότι οι αστυνομικοί αρνήθηκαν να ξυλοφορτώσουν εργάτες κατ' εντολή κάποιου επιχειρηματία. Κι ίσως σύντομα πολεμήσουμε στην άλλη πλευρά".Στη συνέχεια προσπαθεί να εξηγήσει στο δύστυχο "κοιμώμενο" Τζιοβάνι πως έχουν στην πραγματικότητα τα πράγματα και ποια είναι τα οικονομικά συμφέροντα που οδήγησαν σε στις αυξήσεις των τιμών και τη ζωή τους από το κακό στο χειρότερο. Τέλος όταν ρωτάει ο αστυνομικός τον Τζιοβάνι πως και δεν έχει πάρει ακόμα σύνταξη, εκείνος απαντάει "μαζεύω ένσημα. Το θέμα είναι, όταν συμπληρώσω τα απαραίτητα ένσημα, θα υπάρχει ακόμα σύνταξη;" Και εμείς αυτό αναρωτιόμαστε κύριε Ληναίε...

Η αλήθεια είναι πως ο μέσος όρος ηλικίας του κοινού που παρακολούθησε την παράσταση ήταν τουλάχιστον τα 60 χρόνια. Όμως οι νέοι είναι αυτοί που πρέπει να δουν την παράσταση! Ο ίδιος ο κύριος Ληναίο,ς παρά τα 82 του χρόνια, έπαιζε όπως και πριν 33, βάζοντας τα γυαλιά σε πολλούς νεότερους ηθοποιούς. Στη μέση της παράστασης, αλλά και στο τέλος οπότε και κατέβηκε από τη σκηνή, απευθύνθηκε στο κοινό και συνομίλησε μαζί του τονίζοντας πόσο τρομακτικό είναι ένα έργο που γράφτηκε πριν 37 χρόνια να παραμένει επίκαιρο. Παρακίνησε τους νέους να "ξυπνήσουν", να ενημερωθούν, να μιλήσουν, να δράσουν, να επαναστατήσουν! Η γκρίνια και οι διαμαρτυρίες δεν αρκούν! "Οι ήρωες του έργου επαναστατούν, το ίδιο πρέπει να κάνετε και εσείς!"

Σε συνέντευξη που έδωσε στο περιοδικό "Επίκαιρα"  την περασμένη άνοιξη ο ο Στέφανος Ληναίος είπε: "Η μόνη διαφορά μεταξύ δικτατορίας και αυτοονομαζόμενης δημοκρατίας είναι ότι ο εχθρός στη δικτατορία ήταν ορατός και αντιπαθέστατος. Τώρα ο εχθρός, στην αυτοονομαζόμενη δημοκρατία, είναι γοητευτικότατος: Είναι οι τράπεζες, τα ραδιοτηλεοπτικά κανάλια που κατεβάζουν κι ανεβάζουν όποιον θέλουν, τα συγκροτήματα και, προπάντων, οι “παρέες”. Το κυριότερο, όμως, είναι ο ξένος παράγοντας που μας κυβερνά. Δεν έχουμε μια δικτατορία στην Ελλάδα, όπως τότε, αλλά έχουμε μια δικτατορία που δεν φαίνεται. Οι πρωθυπουργοί μας είναι απλά περιφερειάρχες. Οι πραγματικοί πρωθυπουργοί είναι στις Βρυξέλλες, είναι στη Νέα Υόρκη. Αυτή τη στιγμή πρωτεύουσες δεν είναι η Αθήνα, η Ρώμη, οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες· είναι οι G-8, οι G-20... Αυτή είναι η τεράστια διαφορά. Και γι’ αυτό πονάω για τη νέα γενιά. Γιατί οι δικοί μας αγώνες είχαν ανταπόκριση, διότι αυτό που πολεμούσαμε ήταν μισητό απ’ όλο τον κόσμο. Τώρα η νεολαία πώς να απαλλαγεί από τις τράπεζες, από τα δύο και τρία κινητά, από τις πέντε τηλεοράσεις, από τα πολυτελή αυτοκίνητα, από την ευτυχισμένη ζωή της παρακμής που ζει; Όταν εκεί την κατευθύνουν όλοι; Προβάλλουν τα ασήμαντα και εξαφανίζουν τα σημαντικά. Οι νέοι πρέπει να διαβάσουν και να μάθουν Ιστορία. Κανένας αγώνας δεν έγινε με λουλούδια και δεν πάει χαμένος. Έγιναν με λάθη, έγιναν με εγκλήματα. Από το χριστιανισμό μέχρι τον κομουνισμό. Κι από τη δημοκρατία μέχρι σήμερα. Σήμερα εμείς αγωνιζόμαστε και λέμε: Η κυβέρνηση κάνει λάθη, το ένα πίσω απ’ το άλλο. Πρέπει να δώσουμε, όμως, μια νέα πρόταση στον κόσμο. Κι ας μην περιμένουμε να φτάσουμε στο “αμήν”, που δεν θα έχουμε να φάμε. Αλίμονό μας! Γιατί το μήνυμα του “Δεν Πληρώνω” δεν σημαίνει δεν πληρώνω εφορία, δεν πληρώνω διόδια. Ας μην περιμένουμε μόνο από τα σωματεία, από τα συνδικάτα. Πρέπει κι ο καθένας να έχει ατομική ευθύνη. Πρέπει να καταλάβουμε πως, αν δεν αγωνιστούμε κοντά σε όποιον αδικείται, κάποια στιγμή θα έρθει κι η δική μας σειρά. Ας ενδιαφερθούμε όλοι για όλους. Και μπορούμε να το πετύχουμε με ενημέρωση. Όσο ενημερώνεται κάποιος, τόσο μεγαλύτερες αντιστάσεις αποκτά". Στη συνέχεια ο συνειδητοποιημένος ηθοποιός προσέθεσε "Είναι, δηλαδή, πρωτοφανής σκλαβιά. Αυτά τα πράγματα δεν υπήρχαν καν στις δικτατορίες που περάσαμε. Κοιτάξτε απλά τη Βουλή μας και θα καταλάβετε – είναι όπως η κότα με το αβγό: Φταίνε οι βουλευτές που κάνουν τα ρουσφέτια ή οι πολίτες που τα ζητούν; Σε λίγο στη Βουλή δεν θα υπάρχουν ονόματα κομμάτων, αλλά θα είναι τα κόμματα του τάδε εφοπλιστή ή της τάδε εταιρείας..."

Το πρόβλημα είναι ότι ο κύριος Ληναίος κάνει σήμερα την επανάσταση που θα έπρεπε να κάνουμε εμείς!... Μετά την παράσταση πήγα και μίλησα μαζί του, όπως και πολλοί άλλοι. Τον βρήκα να μιλάει αγανακτισμένος για την πρόσφατη απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης για τις γερμανικές αποζημιώσεις. Ο μεγάλος ηθοποιός συνεχίζει σήμερα τον αγώνα διατηρώντας τη θέση του  Γραμματέα της Συντονιστικής Επιτροπής του Εθνικού Συμβουλίου. "Είναι ντροπή!" φώναζε "το 1/3 να μας έδιναν θα τους δανείζαμε εμείς".

Κύριε Ληναίε, σας ευχαριστούμε, τόσο για την προσφορά σας στο θέατρο όσο και για τον αγώνα που δίνετε καθημερινά πάνω στο σανίδι και κάτω πιστεύοντας στο όνειρο μιας καλύτερης Ελλάδας...

Θέατρο ΑΛΦΑ, Πατησίων 37 - Στουρνάρη 51

Παρασκευή και Σάββατο: 9 μ.μ.  

Κυριακή: 7 μ.μ., 

Γενική είσοδος: 15 ευρώ 

Φοιτητικό εισιτήριο: 10 ευρώ