Τα νέα μέτρα λιτότητας

Το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων και λιτότητας που πρότεινε η τρόικα σε αντάλλαγμα της νέας δανειακής σύμβασης συμφωνήθηκε κατά 90% από τους εκπροσώπους της τρικομματικής κυβέρνησης, το 10% αφορά την περικοπή των συντάξεων για τις οποίες δόθηκε διορία 15 ημερών, προκειμένου να βρεθούν 300 εκατ. ευρώ που θα...

 αποτρέψουν τη μείωσή τους.

Στο νέο πακέτο μέτρων λιτότητας που συμφωνήθηκε από τους πολιτικούς αρχηγούς του ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ και του ΛΑΟΣ περιλαμβάνονται τα εξής:

Οικονομική Προσαρμογή
1. Μείωση των δαπανών κατά 1,5% του ΑΕΠ το 2012, ή αλλιώς κατά 3,3 δισεκατομμύρια ευρώ. Μέχρι σήμερα το πρωί είχαν βρεθεί τα τρία δισ. ευρώ και υπολείπονταν άλλα 300 εκατ. ευρώ.

2. Οι περικοπές περιλαμβάνουν 400 εκατ. ευρώ από δημόσιες επενδύσεις, 300 εκατ. από τις αμυντικές δαπάνες, 1,1 δισ. ευρώ από τις φαρμακευτικές δαπάνες και 300 εκατ. ευρώ από δαπάνες για συντάξεις.

3. Τον Ιούνιο, όποια κυβέρνηση κι αν βρίσκεται στην εξουσία της χώρας θα πρέπει να λάβει νέα μέτρα λιτότητας ύψους 10 δισ. ευρώ για τη διετία 2013-2015.

4. Η Ελλάδα παίρνει έναν ακόμη χρόνο προθεσμία (δηλαδή μέχρι τα τέλη του 2015) για να δημιουργήσει πρωτογενές πλεόνασμα ( αφού εξαιρεθούν οι τόκοι των δανείων).

Ανακεφαλαιοποίηση Τραπεζών  

Οι Τράπεζες με τα περισσότερα προβλήματα θα προχωρήσουν σε ανακεφαλαιοποίηση με κοινές μετοχές με δικαίωμα ψήφου, ενώ αυτές μετα λιγότερα προβλήματα θα προχωρήσουν σε ανακεφαλαιοποίηση με ομόλογα μετατρέψιμα σε μετοχές με περιορισμένα δικαιώματα ψήφου.

Εργασιακή μεταρρύθμιση 

1. Ο κατώτατος μισθός μειώνεται κατά 22%, όμως υπολογίζεται μόνο στις νέες προσλήψεις και δεν συμπαρασύρει τους υφιστάμενους μισθούς.

2. Οι νέοι που προσλαμβάνονται εφεξής θα παίρνουν 30% λιγότερα χρήματα από τον ισχύοντα μέχρι σήμερα κατώτερο μισθό, των περίπου 750 ευρώ. Αυτό θα επηρεάσει κυρίως τους νέους κάτω των 25 ετών.

3. Περίπου 15.000 δημόσιοι υπάλληλοι θα ενταχθούν το 2012 σε εργασιακή εφεδρεία και θα απολυθούν ένα χρόνο μετά.

4. Ο δημόσιος τομέας στην Ελλάδα θα πρέπει να μειωθεί κατά 150.000 υπαλλήλους μέχρι το 2015.

Αρμαγεδδών θα χτυπήσει τον ιδιωτικό τομέα

Μείωση-σοκ έως 40% στους μισθούς του ιδιωτικού τομέα, ανατροπές στον θεσμό των συλλογικών διαπραγματεύσεων και συμβάσεων εργασίας, αλλά και της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, φέρνει το νέο Μνημόνιο. Εκτιμάται ότι χάνονται 3 μισθοί ή 3½ επιδόματα ανεργίας ετησίως!

Ο κατώτατος μισθός μειώνεται για όλους κατά 22% και φθάνει στα 586 ευρώ (από 751,39) και για τους νέους έως 25 ετών μειώνεται κατά 32% και πέφτει στα 510 ευρώ. Ταυτόχρονα:

- Ολες οι συλλογικές συμβάσεις θα πρέπει να έχουν μέγιστη διάρκεια 3 έτη.

- Οι ισχύουσες συμβάσεις λήγουν έναν χρόνο μετά τη νομοθέτηση του προγράμματος.

- Μετενέργεια: μείωση του χρόνου της από έξι μήνες σε τρεις. Στον βαθμό που δεν θα υπάρξει νέα συλλογική σύμβαση εντός τριών μηνών ως βάση θεωρείται ο βασικός μισθός της ΕΓΣΣΕ (σ.σ.: κυβερνητικοί κύκλοι διευκρίνιζαν χθες ότι βάση θα αποτελεί ο μισθός της κλαδικής σύμβασης). Επιπρόσθετα διατηρούνται γενικά επιδόματα όπως: θέσης, παιδιών, εκπαίδευσης, επικινδυνότητας. Αυτά διατηρούνται έως τη σύναψη νέας συμφωνίας (συλλογικής ή ατομικής).

- Εάν έως το τέλος Φεβρουαρίου δεν υπάρξει συμφωνία μεταξύ των κοινωνικών εταίρων, τότε προβλέπεται να υπάρξει νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης για την προσαρμογή (μείωση) του μοναδιαίου εργασιακού κόστους κατά 15%.

- Προβλέπεται πάγωμα των ωριμάσεων μέχρις ότου η ανεργία μειωθεί κάτω από 10%.

- Κατάργηση μονομερούς προσφυγής στη διαιτησία. Στη διαιτησία μπαίνουν μόνον οι βασικοί μισθοί και λαμβάνεται υπόψη η οικονομική κατάσταση της εταιρείας.

- Παρέχεται η δυνατότητα μονομερών αποφάσεων από επιχειρήσεις στις οποίες η πλήρης απασχόληση μετατρέπεται σε μερική, καθώς και διευκρινιστική νομοθεσία για τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες η εναλλασσόμενη εργασία μπορεί να αποφασιστεί μονομερώς.

ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ. Tο νέο καθεστώς, σε συνδυασμό με τη λήξη ισχύος (μετά το τρίμηνο, αντί του εξαμήνου σήμερα) των περισσότερων συμβάσεων εργασίας, θα ευνοεί τη σύναψη επιχειρησιακών ή και ατομικών (όταν δεν μπορεί να συναφθεί επιχειρησιακή ή νέα κλαδική και ομοιοεπαγγελματική σύμβαση) με νέους, δυσμενέστερους όρους αμοιβής και εργασίας. Αυτό σημαίνει ότι η μείωση στις αποδοχές των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα θα φθάσει έως 40%.

Απώλειες θα υπάρξουν ωστόσο και σε άλλες παροχές, όπως στα επιδόματα ανεργίας, στην αμοιβή μαθητείας του OAEΔ και στα κατώτατα όρια των συντάξεων (από 1/1/2015) που είναι συνδεδεμένα με το ύψος του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη, δηλαδή του κατώτατου ημερομισθίου.

Οπως επισημαίνει ο καθηγητής Σάββας Ρομπόλης (επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ) τα νέα μέτρα της δανειακής σύμβασης, που προβλέπει μείωση του κατώτατου μισθού κατά 22%, παρασύρουν ολόκληρο το μισθολογικό και συνταξιοδοτικό οικοδόμημα του ιδιωτικού τομέα προς τα κάτω, μειώνουν το εισόδημα των μισθωτών κατά τουλάχιστον τρεις μισθούς τον χρόνο (από 751 ευρώ μειώνεται ο κατώτατος μισθός σε 586 ευρώ, όσο το 2005) και το εισόδημα των ανέργων κατά 3½ επιδόματα ανεργίας τον χρόνο (από 461 ευρώ σε 356 ευρώ). Ετσι, εάν συσχετισθεί το νέο επίπεδο του κατώτατου μισθού με τις ετήσιες ώρες εργασίας, τότε η ωριαία αμοιβή στην Ελλάδα διαμορφώνεται σε 0,27 ευρώ, ενώ στην Πορτογαλία είναι 0,28 ευρώ και στην Ισπανία 0,38 ευρώ.

«Χάρτης» για περικοπές 14,3 δισ. ευρώ έως το 2015

Πρωτογενές πλεόνασμα θα υπάρξει για πρώτη φορά το 2013, εκτιμά η τρόικα

Πρόσθετα μέτρα 3,3 δισ. ευρώ θα πάρει η κυβέρνηση το 2012, προκειμένου να εξασφαλίσει τη μείωση του ελλείμματος στα επιθυμητά επίπεδα παρά τη βαθύτερη ύφεση. Συνολικά, ώς το 2015 θα χρειαστεί να ληφθούν μέτρα 14,3 δισ. ευρώ. Παρ' όλα αυτά η τρόικα εκτιμά τώρα ότι το 2012 δεν θα υπάρξει τελικά πρωτογενές πλεόνασμα (πλεόνασμα μετά την αφαίρεση των τόκων) όπως στόχευε ο προϋπολογισμός, αλλά πρωτογενές έλλειμμα της τάξεως του 1% του ΑΕΠ ή περίπου 2,2 δισ. ευρώ, καθώς η ύφεση θα είναι πιο βαθιά, ως αποτέλεσμα και των νέων περικοπών των μισθών.

Μάλιστα, η κυβέρνηση δίνει διαβεβαιώσεις ότι είναι έτοιμη να πάρει πρόσθετα μέτρα αν χρειαστεί, προκειμένου να εξασφαλιστεί η επίτευξη των στόχων, κόβοντας και άλλες δαπάνες από εξοπλιστικά προγράμματα, αλλά και μισθούς και κοινωνικές μεταβιβάσεις.

Πρωτογενές πλεόνασμα θα έχουμε, σύμφωνα με το Μνημόνιο, για πρώτη φορά το 2013. Η τρόικα έδωσε παράταση στο πρόγραμμα κατά 1 χρόνο, ώς το 2015, έτσι ώστε να γίνει με πιο ομαλό τρόπο η προσαρμογή.

Στη διάρκεια αυτής της περιόδου όμως θα χρειαστεί να ληφθούν συνολικά μέτρα ίσα με το 5% του ΑΕΠ (11 δισ. ευρώ), πέραν των 3,3 δισ. ευρώ του 2012, με έμφαση στην περικοπή των δαπανών.

Στις περικοπές πρώτοι παίρνουν σειρά οι δημόσιοι υπάλληλοι, των οποίων θα μειωθεί ο αριθμός κατά 15.000 φέτος (με απολύσεις και συνταξιοδοτήσεις) και κατά 150.000 ώς το τέλος του προγράμματος. Μείωση θα υποστούν και οι αμοιβές των δημοσίων υπαλλήλων που ανήκουν στα λεγόμενα ειδικά μισθολόγια.

Επίσης, προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος του 2012, περικόπτονται κατά 400 εκατ. ευρώ οι δημόσιες επενδύσεις, κατά 300 εκατ. ευρώ τα εξοπλιστικά προγράμματα, κατά 1,1 δισ. ευρώ οι φαρμακευτικές δαπάνες.

Στην περίοδο 2013-2015 αναμένεται να κλείσουν φορείς του Δημοσίου που θα οδηγήσουν σε εξοικονόμηση 3,2 δισ. ευρώ, ενώ αντίστοιχο ποσό υπολογίζεται ότι θα εξοικονομηθεί από τις περικοπές των κοινωνικών επιδομάτων, οι οποίες θα αποφασιστούν με βάση έκθεση που θα υποβληθεί ώς το τέλος Ιουνίου.

Φορολογικό. Νέο γύρο καταργήσεων φοροαπαλλαγών επιτάσσει το Μνημόνιο στο πλαίσιο του νέου φορολογικού νομοσχεδίου, το οποίο θα ψηφιστεί έως τον Ιούλιο, με ουδέτερο δημοσιονομικό αποτέλεσμα. Από την επιτυχία του στοιχήματος διεύρυνσης της φορολογικής βάσης συναρτάται η δυνατότητα μείωσης συγκεκριμένων φόρων, ενώ προαναγγέλλεται κατάργηση 200 εφοριών έως το τέλος του έτους και πληρωμή των φόρων μόνο στις τράπεζες.

Το νομοσχέδιο θα περιλαμβάνει:

- Αντικατάσταση του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων από απλούστερη νομοθεσία

- Κατάργηση πολλών φοροαπαλλαγών και προνομιακών καθεστώτων (πρόσφατα το ΔΝΤ είχε συστήσει για παράδειγμα κατάργηση του ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου)

- Απλοποίηση του ΦΠΑ και της φορολογίας ακινήτων. Στο τραπέζι έχουν πέσει προτάσεις για ενιαίο συντελεστή ΦΠΑ και ενοποίηση όλων των φόρων στα ακίνητα.

Παράλληλα, η κυβέρνηση δεσμεύεται για εκτεταμένες αλλαγές στο σύστημα είσπραξης των φόρων και συνολικά της φορολογικής διοίκησης. Στο πλαίσιο αυτό προβλέπεται:

- Κλείσιμο 200 εφοριών έως το τέλος Δεκεμβρίου. Νωρίτερα, έως το τέλος Σεπτεμβρίου, όλοι οι φόροι θα πληρώνονται στις τράπεζες.

- Ενοποίηση των μηχανισμών είσπραξης φόρων και εισφορών

- Αξιολόγηση και πρόσληψη 1.000 ελεγκτών έως τον Απρίλιο, αξιολόγηση των υφιστάμενων ελεγκτών και καθιέρωση κριτηρίων αποδοτικότητας. Οι προϊστάμενοι που δεν πιάνουν τους στόχους θα αντικαθίστανται.

Τράπεζες. Με κοινές μετοχές οι οποίες θα φέρουν αυστηρά περιορισμένα δικαιώματα ψήφου μόνο σε στρατηγικής σημασίας αποφάσεις και μετατρέψιμα ομολογιακά δάνεια θα γίνει η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Η επιχειρηματική αυτοτέλεια των διοικήσεων των τραπεζών υπογραμμίζεται με έμφαση στο Μνημόνιο, αλλά οι τεχνικές λεπτομέρειες - σε ποια ακριβώς θέματα θα έχει δικαίωμα ψήφου το Δημόσιο - παραπέμπονται για το τέλος Μαρτίου. Μετά το PSI και τις ανάγκες πρόσθετων κεφαλαίων που θα προκύψουν εξαιτίας της διαγνωστικής μελέτης της BlackRock, η Τράπεζα της Ελλάδος θα προσδιορίσει πόσα κεφάλαια χρειάζεται κάθε τράπεζα. Εως το τέλος Απριλίου θα προσδιοριστούν τα κεφάλαια που χρειάζονται και θα δοθεί περιθώριο στις διοικήσεις τους να τα βρουν το αργότερο έως το τέλος Σεπτεμβρίου.

Προκειμένου να υπάρχει πρόσβαση στα κεφάλαια του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, οι τράπεζες θα πρέπει να καταφέρουν να αντλήσουν ένα ελάχιστο - απομένει να προσδιοριστεί επακριβώς - ποσοστό κεφαλαίων από την αγορά. Να πληρώσουν δηλαδή οι σημερινοί μέτοχοι των τραπεζών.

Για όσες τράπεζες κριθούν μη βιώσιμες ή δεν καταφέρουν να συγκεντρώσουν τα αναγκαία εποπτικά κεφάλαια, προβλέπεται σπάσιμο σε «καλή» και «κακή» τράπεζα με τρόπο τέτοιον ώστε να διασφαλίζονται απολύτως τα συμφέροντα των καταθετών αλλά και του Δημοσίου. Ειδική αναφορά γίνεται στην Αγροτική Τράπεζα για την οποία σημειώνεται ότι εξετάζονται διάφορα εναλλακτικά σενάρια τα οποία δεν περιγράφονται.  

Μ.Δ.