Τρεις παράγοντες προκαλούν «σοκαριστική» απονέκρωση των ωκεανών

Η υδρόγειος νοσεί περισσότερο από ό,τι νομίζαμε, προειδοποιεί ομάδα κορυφαίων ειδικών σε μια από τις πρώτες συνολικές αποτιμήσεις της κατάστασης των ωκεανών. Η θαλάσσια ζωή βρίσκεται στα πρόθυρα μιας...
μαζικής εξαφάνισης ειδών λόγω ενός συνδυασμού τριών αλληλένδετων παραγόντων: αύξηση της θερμοκρασίας, αύξηση της οξύτητας των υδάτων και δραματική μείωση του διαθέσιμου οξυγόνου.

«Τα αποτελέσματα είναι σοκαριστικά» γράφει στα συμπεράσματα της μελέτης ο Άλεξ Ρότζερς, διευθυντής του Διεθνούς Προγράμματος για την Κατάσταση των Ωκεανών (IPSO).

«Αντιμετωπίζουμε τον κίνδυνο να χάσουμε θαλάσσια είδη και ολόκληρα θαλάσσια οικοσυστήματα, όπως οι κοραλλιογενείς ύφαλοι, σε διάστημα μιας ανθρώπινης γενιάς» προειδοποιεί η έκθεση, η οποία συντάχθηκε από 27 ειδικούς που συναντήθηκαν στην Οξφόρδη για λογαριασμό του IPSO και της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN).

Η έκθεση παρουσιάστηκε την Τρίτη και πρόκειται τώρα να υποβληθεί στον ΟΗΕ.

Χωρίς την άμεση λήψη μέτρων, ο άνθρωπος θα προκαλέσει την έκτη μαζική εξαφάνιση ειδών που έχει γνωρίσει ο πλανήτης, ανάλογη με τη μαζική εξαφάνιση της Πέρμιας περιόδου πριν από 250 εκατ. χρόνια, ή την εξαφάνιση των δεινόσαυρων πριν από 65 εκατ. χρόνια.

Πολλοί ειδικοί εκτιμούν ότι μια τέτοια σαρωτική απονέκρωση βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη: «Από γεωλογική άποψη, οι μαζικές εξαφανίσεις μπορούν να συμβούν σε μια νύχτα. Στην ανθρώπινη χρονική κλίμακα, όμως, μπορεί να μην αντιληφθούμε καν ότι βρισκόμαστε στο μέσο ενός τέτοιου συμβάντος» γράφει ο Τζέλε Μπίζμα του γερμανικού Ινστιτούτου Alfred Wegener.

H έκθεση αναγνωρίζει τους τρεις βασικούς παράγοντες που υποβαθμίζουν το θαλάσσιο περιβάλλον:

• Κλιματική αλλαγή: η αύξηση της θερμοκρασίας αλλάζει απότομα τις συνθήκες στις οποίες έχουν προσαρμοστεί να ζουν οι θαλάσσιοι οργανισμοί. Οργανισμοί μετακινούνται από τη μια περιοχή στην άλλη και γίνονται «εισβάλλοντα είδη» που ανταγωνίζονται τα ενδημικά ζώα και φυτά της θάλασσας
• Ξινά νερά: ο κύριος παράγοντας πίσω από την παγκόσμια θέρμανση οφείλεται και για την αύξηση της οξύτητας στα νερά όλου του κόσμου. Οι ωκεανοί λειτουργούν σαν «σφουγγάρι» διοξειδίου του άνθρακα που απορροφά το πλεονάζον CO₂ από την ατμόσφαιρα. Το πρόβλημα είναι ότι όταν το διοξείδιο του άνθρακα διαλύεται στο νερό προκαλεί πτώση του PH, δηλαδή κάνει το νερό όλο και πιο ξινό. Σε αυτές τις συνθήκες, οργανισμοί όπως τα κοράλλια αδυνατούν να σχηματίσουν τον ασβεστολιθικό σκελετό τους.
• Υποξία: 'Ενα άλλο ανησυχητικό φαινόμενο είναι η επέκταση των λεγόμενων «νεκρών ζωνών», δηλαδή περιοχών με ανεπαρκή επίπεδα διαλυμένου οξυγόνου. Αυτή η υποξία σχετίζεται με το φαινόμενο του ευτροφισμού: λιπάσματα και λύματα που απορρέουν στο νερό προκαλούν ανεξέλεγκτη αύξηση των φυκιών, τα οποία όταν πεθαίνουν διασπώνται από μικρόβια που καταναλώνουν όλο το διαθέσιμο οξυγόνο.

Μέχρι πρόσφατα, τα φαινόμενα αυτά εξετάζονταν συνήθως ανεξάρτητα το ένα από το άλλο, και οι επιστήμονες μόλις τώρα αρχίζουν να αντιλαμβάνονται την ολέθρια αλληλεπίδρασή τους.

«Η υποβάθμιση του θαλάσσιου περιβάλλοντος είναι μεγαλύτερη από το άθροισμα των μερών τους. Συμβαίνει τώρα με ρυθμό υψηλότερο από ό,τι είχε προβλεφθεί» επισήμανε ο Δρ Ρότζερς στο Γαλλικό Πρακτορείο.

Εκτός του ότι αναγνωρίζει τους τρεις βασικούς παράγοντες που απειλούν με μια νέα εξαφάνιση ειδών, η έκθεση προτρέπει τις κυβερνήσεις να αντιμετωπίσουν την υπεραλίευση -που είναι και το πιο εύκολο να γίνει.

«Η υπεραλίευση εκτιμάται ότι αντιστοιχεί σήμερα σε περισσότερο από 60% των τοπικών και παγκόσμιων εξαφανίσεων θαλάσσιων ψαριών που γνωρίζουμε» γράφει ο Ουίλιαμ Τσέουνγκ του Πανεπιστημίου του Ιστ Άγγλια.

«Σε αντίθεση με την κλιματική αλλαγή, [η υπεραλίευση] μπορεί να αντιμετωπιστεί άμεσα, αμέσως και αποτελεσματικά με αλλαγές πολιτικών» επισημαίνει.

Newsroom ΔΟΛ, με πληροφορίες από Associated Press