Δομικά στοιχεία της ζωής, στον Τιτάνα του Κρόνου

Σε απόσταση εκατό χιλιομέτρων πάνω από την επιφάνεια του Τιτάνα, του γιγάντιου φεγγαριού του Κρόνου, μπορεί να έχουν παραχθεί θεμελιώδη δομικά στοιχεία της ζωής, σύμφωνα με την ανακάλυψη ερευνητικής ομάδας αποτελούμενη από Αμερικάνους και Ευρωπαίους επιστήμονες. Εργαζόμενοι σε ένα γαλλικό εργαστήριο, οι επιστήμονες δημιούργησαν μία ατμόσφαιρα που προσομοιάζει αυτή του Τιτάνα αποτελούμενη από άζωτο, μεθάνιο και ίχνη μονοξειδίου του άνθρακα το οποίο υπάρχει στον Τιτάνα σε επίπεδα 50 ppm. Στη συνέχεια με μικροκύματα προκάλεσαν ιονισμό των αερίων, προσομοιώνοντας την επίδραση της ηλιακής υπεριώδους ακτινοβολίας.

«Αυτό που διαπιστώθηκε ήταν ένα μείγμα από εκπληκτικά πολύπλοκες οργανικές χημικές ενώσεις», ανέφερε η Sara Horst, μεταπτυχιακή φοιτήτρια στις πλανητικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα. Η παρουσίαση της Horst έγινε στις 7 Οκτωβρίου, στο συνέδριο της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας (American Astronomical Society), Τομέας Πλανητικών Επιστημών, στην Pasadena, California. Μέχρι σήμερα, περισσότερες από 5000 ανάλογες χημικές ουσίες έχουν διαπιστωθεί, αν και μόνο λίγες έχουν προσδιοριστεί πλήρως. Όμως, πέντε εξ αυτών είναι τα πέντε νουκλεοτίδια που δομούν τα DNA και RNA, ενώ δύο είναι αμινοξέα. «Ίσως στο μίγμα να υπάρχουν ακόμη έντεκα αμινοξέα, αν και αυτές οι χημικές ουσίες δεν έχουν ακόμη αναλυθεί πλήρως», περιγράφει η Horst στην ανακοίνωσή της (Titan’s Haze May Hold Ingredients for Life).

Η μελέτη αυτή διεξάγεται με δείγματα της ανώτερης ατμόσφαιρας του Τιτάνα, που λήφθηκαν κατά τη διάρκεια κοντινής προσέγγισής του από το διαστημικό σκάφος Cassini. Η Horst λέει πως «πρόκειται για δείγματα που περιέχουν ενώσεις πολύ υψηλού μοριακού βάρους, που ισοδυναμούν σχεδόν με χίλια άτομα άνθρακα. Αυτό ήταν εντελώς απροσδόκητο. Δεν είχαμε ιδέα ότι η χημεία θα μπορούσε να είχε προχωρήσει σε αυτό το επίπεδο στην ανώτερη ατμόσφαιρα κάθε πλανήτη». Επίσης, συναρπαστικό ήταν το γεγονός ότι το πείραμα που πραγματοποιήθηκε από την ερευνητική ομάδα της Horst, παρήγαγε ένα νέφος αιωρούμενων σωματιδίων παρόμοια με τα σωματίδια που φαίνεται να υπάρχουν στην ανώτερη ατμόσφαιρα του Τιτάνα.

Μήπως αυτό σημαίνει ότι υπάρχει ζωή στον Τιτάνα; «Πιθανόν όχι», αναφέρει η Horst. Οι συνθήκες στην επιφάνεια του Τιτάνα είναι τόσο διαφορετικές από της Γης - κρύα και άνυδρη - ώστε κατά πάσα πιθανότητα η ζωή εκεί δεν μπορούσε να χρησιμοποιήσει τις ίδιες χημικές ουσίες που χρησιμοποιούμε στην επιφάνεια της Γης. Μπορεί όμως να πει πολλά για την προέλευση της ζωής στη Γη και ενδεχομένως αλλού. Παραδοσιακά οι διάφορες υποθέσεις θεωρούν πως τα δομικά στοιχεία της ζωής δημιουργήθηκαν από κεραυνούς στην αρχέγονη γήινη ατμόσφαιρα ή μεταφέρθηκαν από αντικείμενα του διαστήματος. Τώρα υπάρχει μια τρίτη επιλογή αναφέρει η Horst: «η δημιουργία αυτών των χημικών ουσιών, στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας ενός πλανήτη βρέφους». «Με άλλα λόγια», προτείνει η η ερευνητική ομάδα της Horst, «αρχέγονη σούπα της Γης θα μπορούσε να είχε ξεκινήσει ως ένα αρχέγονο νέφος».